Çocuklarda böbreğin pelvis denilen böbrek havuzundaki genişleme "hidronefroz" olarak tanımlanmaktadır.

Hidronefroz genellikle pelvis ile ile üreter (böbrekten sonraki idrar kanalı) arasındaki darlığa bağlı olarak gelişmektedir.

En sık neden bu bölgedeki darlıktır. Ancak idrarın böbrekten boşalmasına engel olan başka hidronefroz nedenleri de vardır.
Hidronefroz genellikle, gebeliğin ilk aylarından itibaren tanınabilir. Deneyimli ellerde yapılan ultrason ile pelvisteki genişleme ve derecesi ortaya konulup anne ve bebeği izleme alınır. Bu izlemi kadın doğumcu ve çocuk üroloğu ve/veya çocuk cerrahı birlikte yapmalıdır.

Bebek doğduktan sonra yapılan ultrasonlarla böbrekteki genişleme değerlendirilerek bebeğin uygun şekilde, yakın izlemine başlanır.
İzlem sırasında idrar yolu enfeksiyonuna karşı koruyucu antibiyotik başlanır.

Aralıklı ultrasonlar yapılarak böbrek pelvisindeki genişlemenin çapında değişim ve böbrek dokusundaki incelme (kayıp) değerlendirilir. Çap giderek artıyorsa daha sık izlem ve bazen girişim gerekmektedir.

Yapılması gereken bir başka görüntüleme yöntemi dinamik böbrek sintigrafisidir. Bununla böbreklerin verilen maddeyi ne kadar tuttuğu ve maddenin tamamını boşaltıp boşaltmadığına bakılır. Böbrek maddeyi boşaltamıyorsa sorun var demektir.

Tedavi

Hidronefrozların önemli bir kısmı 1 yaşına kadar kendiliğinden gerileyebilir. Bu yüzden genellikle 1 yaşından önce girişim gerekmez. Ancak belirli aralıklarla yapılan ultrason ve böbrek sintigrafileri ile durumun ilerleyip ilerlemediği, böbreğin bu tıkanıklıktan olumsuz olarak etkilenip etkilenmediği iyice araştırmalıdır. Olumsuz etkilenme söz konusu ise daha erken dönemde de girişim gerekebilir.

Cerrahi girişim gerektiğinde nasıl bir işlem yapılmaktadır?

Cerrahi girişim gereken durumlarda genellikle iki seçenek bulunmaktadır

1. Açık ameliyat

2. Kapalı ameliyat (laparoskopik ya da robotik cerrahi ile)

Ameliyatın esası, pelvis ile üreter (idrar kanalı) arasındaki dar kısmın ve aşırı genişlemiş pelvis bölümün çıkartılarak her iki ucun geniş şekilde birleştirilmesidir. Bu operasyonla idrarın rahatça aşağıya akması ve böbreğin basınçtan kurtarılması sağlanmış olur.

Ameliyat edilen çocuklar ameliyat sonrası uzun süre izlenilmelidir.
Bu alanda yapılacak ameliyatlar, böbreğin bozulmuş olan fonksiyonlarını düzeltmek için değil, o anda sahip olduğu fonksiyonu korumaya yöneliktir. Bu yüzden böbrek fonksiyonları bozulmadan tanı koyup, tedavi etmek önemlidir.